Zgodnie z projektem ustawy z dnia 20 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe gminy będą mogły dokonywać zakupu węgla, aby następnie sprzedawać go gospodarstwom domowym.
W ramach ustawy o zakupie preferencyjnym przez gospodarstwa domowe, gminy zakupią węgiel, z tym, że najpierw będą musiały wstępnie oszacować zapotrzebowanie (wynika to z art.3 ust.3 ustawy). Dodać należy, że gospodarstwo domowe może dokonać zakupu węgla w ramach zakupu preferencyjnego w innej gminie (sąsiadującej gminie), w przypadku, gdy jego gmina takiej sprzedaży mieć nie będzie (art.4 ust.1 ustawy).
Art. 3. 1. W terminie do dnia 30 kwietnia 2023 r. podmiot wprowadzający do obrotu może sprzedawać gminom paliwo stałe, z przeznaczeniem dla gospodarstw domowych.
2.Podmiot wprowadzający do obrotu, jest obowiązany do wystawienia faktury za sprzedaż paliwa stałego po cenie określonej w umowie, o której mowa w ust. 3, zgodnie z art. 106e ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931, 974, 1137, 1301, 1488 i 1561). Za datę sprzedaży uznaje się datę sprzedaży paliwa stałego zapisaną na fakturze.
3.Gmina, która zamierza dokonać zakupu paliwa stałego zgodnie z ust. 1, zawiera umowę z podmiotem wprowadzającym do obrotu, po dokonaniu wstępnego ustalenia liczby gospodarstw domowych znajdujących się na terenie tej gminy zainteresowanych zakupem paliwa stałego w ramach zakupu preferencyjnego.
Art. 4. 1. W przypadku gdy dana gmina nie zawrze umowy, o której mowa w art. 3 ust. 3, sprzedaż paliwa stałego w ramach zakupu preferencyjnego na rzecz osób fizycznych w gospodarstwach domowych znajdujących się na terenie tej gminy może być prowadzona przez gminę bezpośrednio sąsiadującą z gminą właściwą ze względu na miejsce zamieszkania osoby fizycznej w gospodarstwie domowym, zwaną dalej „gminą sąsiednią”, lub przez inny podmiot będący pośredniczącym podmiotem węglowym, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 23a ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 143, 1137, 1488 i 1967), zwany dalej „innym podmiotem”.
Bez względu czy zakup węgla zostanie dokonany w gminie właściwej na miejsce zamieszkania osoby fizycznej w gospodarstwie domowym czy też w tak zwanej „gminie sąsiedniej” istnieje ryzyko przeszacowania ilości kupowanego węgla. Tym samym, teoretycznie, gmina może pozostać z węglem, na który nie będzie odbiorcy w rozumieniu ustawy:
Art. 8. 1. Do dokonania zakupu preferencyjnego jest uprawniona osoba fizyczna w gospodarstwie domowym, która spełnia warunki uprawniające do dodatku węglowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r. o dodatku węglowym (Dz. U. poz. 1692 i 1967)
Pytanie 1. A co jeśli gmina nie sprzeda całego węgla?
Czy będzie mogła sprzedać zapas węgla po cenie innej niż 2.000 złotych? A może nie będzie mogła sprzedać tego zapasu w ogóle? Na tak postawione pytania raczej trudno w ustawie odnaleźć jednoznaczną odpowiedź.
W ramach ustawy o zakupie preferencyjnym paliwa stałego przez gospodarstwa domowe gminy zakupią węgiel po cenie 1500 złotych brutto, natomiast cena sprzedaży wyniesie 2.000 złotych brutto.
2.000 brutto co oznacza, że w tej cenie już jest zawarty podatek VAT. Gminy uzyskaną kwotę różnicy (500 złotych) potraktują jako dochód gminy. Tak wynika z zapisu w projekcie ustawy. Dochodem na sprzedaży węgla ma być kwota 500 złotych a nie 2.000 złotych. Hmm…
Nasuwa się:
Pytanie 2. Czy zatem kwota 1.500 zł. ma być zwrotem wydatków? (cena zakupu 1t. węgla)
O tym projekt nie wspomina, choć można by odnieść takie wrażenie. Tylko jak to się ma do zasady zupełności budżetu?
No chyba, że ustawodawca przyjął za oczywistość, że równowartość kwoty zakupu jest także dochodem gminy, a zaakcentował w ustawie kwestię różnicy jedynie po to, by uciąć wszelkie wątpliwości co do jej statusu prawnego.
Pytanie 3. Jak mają wyglądać rozliczenia, gdy zakupu węgla dokonają wspólnie dwie (lub więcej) gminy?
Nie znajdziemy odpowiedzi na to pytanie, choć przecież nie można wykluczyć takiej sytuacji.
Pytanie 4. Prawo do zakupu w gminie sąsiadującej – ale w której?
Po analizie projektu mam jeszcze jedną wątpliwość. Wyobraźmy sobie, że jestem mieszkancem uprawnionym do preferencyjnego zakupu. Moja gmina nie będzie handlowa węglem, ale dwie sąsiadujące gminy już tak. Zgodnie z projektem mogę kupić węgiel w gminie ościennej – pytanie której? Czy mam prawo w takim razie wybrać sobie, do której pojadę po węgiel? A może mogę kupić w obu?
Na razie to tylko projekt ustawy. Miejmy nadzieję, że te kwestie zostaną rozstrzygnięte w systemie 0-1. Poczekajmy z ostatecznymi wnioskami do uchwaleniu ostatecznej wersji.