Wiadomym jest, że z dniem 1 stycznia 2019 roku użytkowanie wieczyste gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe zostało przekształcone w prawo własności tych gruntów. Związana jest z tym bezpośrednio instytucja zaświadczenia
o przekształceniu użytkowania wieczystego w prawo własności, które to zaświadczenie potwierdza owe przekształcenie.
Mamy tu dwie ważne daty:
- 1 stycznia 2019 roku – przekształcenie z mocy prawa użytkowania wieczystego w prawo własności;
- data wydania zaświadczenia o przekształceniu – co do zasady inna niż 1 stycznia 2019 roku z wiadomych względów.
Wszystko jasne i czytelne. Tyle w temacie teorii, przyjdźmy zatem do praktyki.
Chciałbym zasygnalizować jeden z wielu problemów, jakie powstają w sferze funkcjonowania rachunkowości oraz sprawozdawczości budżetowej po zmianie ustawy. Na tapetę biorę art.8a ustawy.
Oto jego treść :
”Jeżeli przed wydaniem przez właściwy organ zaświadczenia dotychczasowy użytkownik wieczysty wniósł opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego za 2019 rok lub następne lata, opłaty te podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet opłaty lub opłaty jednorazowej, o czym właściwy organ zawiadamia dotychczasowego użytkownika wieczystego. W przypadku gdy wniesione opłaty roczne z tytułu użytkowania wieczystego przewyższałyby wysokość opłaty lub opłaty jednorazowej, właściwy organ dokonuje, z urzędu, zwrotu nadpłaty w terminie 30 dni, licząc od dnia wydania zaświadczenia lub zaświadczenia, o którym mowa w art. 7 ust. 9.”
Co bardzo ważne, art.8a został dodany ustawą z dnia 13.06.2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1309), która weszła w życie dnia 16.07.2019 r., z mocą od 1.01.2019 r.
Podczas lektury tego przepisu księgowy powinien zwrócić uwagę na następujące aspekty:
- do dnia wydania zaświadczenia przez właściwy organ wnoszone są opłaty za użytkowanie wieczyste – nie jest to opłata za przekształcenie. Oznacza to, że przelew nawet zatytułowany „opłata za przekształcenie” nie jest przelewem za opłatę przekształceniową, tylko opłatą za użytkowanie wieczyste. Tym samym stosowanie paragrafu 076 czy 077 klasyfikacji budżetowej jest niepoprawne. Wpłaty uzyskane przez właściwy organ są opłatami za użytkowanie wieczyste w paragrafie 055 klasyfikacji budżetowej
- wniesiona opłata za użytkowanie wieczyste może przewyższać wartość opłaty za przekształcenie. W tym momencie powstaje nadpłata w paragrafie 055 do rozliczenia z beneficjentem przekształcenia, pozostała zaś część uzyskanej wpłaty zaliczona zostaje na paragraf 076;
- w przypadku, gdy opłata za użytkowanie wieczyste zawiera podatek VAT (22% albo23% stawka VAT), należy także rozliczyć w ramach nadpłaty również i tę część uzyskanej opłaty za użytkowanie wieczyste. Księgowy musi także zastanowić się, czy takie zdarzenie nie będzie podstawą do ewentualnego skorygowania podatku VAT – podstawa opodatkowania;
- w przypadku gruntów Skarbu Państwa należy także zwrócić uwagę na już sporządzone dwa RB27zz za pierwszy i drugi kwartał 2019 roku. Trzeci kwartał jeszcze się nie skończył, tak więc nie ma tu problemu;
- ewentualna nadpłata w paragrafie 055 powinna zostać zwrócona z urzędu – nie na wniosek zainteresowanego,
w terminie wskazanym w art.8a; - czy w związku z opóźnionym dokonaniem zapłaty za użytkowanie wieczyste (beneficjent myślał, że ma czas do 29 lutego 2020 roku jako, że jest już tylko opłata za przekształcenie), rozliczone zostaną odsetki w związku z ewentualną nadpłatą
- czy w związku z brakiem zapłaty za użytkowanie wieczyste naliczone zostały odsetki w paragrafie 092 w powiązaniu z paragrafem 055, a z dniem wydania zaświadczenia o przekształceniu dokonany zostanie odpis przypisanych odsetek z uwagi na odpadnięcie podstaw prawnych do ich naliczania w związku z paragrafem 055;
- organ właściwy zobowiązany jest do zawiadomienia właściciela nieruchomości o zaliczeniu opłaty z paragrafu 055 na paragraf 076 – opłata za użytkowanie wieczyste na poczet opłaty za przekształcenie;
- organ właściwy musi pamiętać, że opłata za użytkowanie wieczyste wniesiona wraz z ewentualnymi odsetkami podlega zaliczeniu na poczet opłaty za przekształcenie, ale bez odsetek w paragrafie 092.
Takie odczytanie art.8a ustawy powoduje, że:
- opłata roczna za użytkowanie wieczyste – 100 złotych w paragrafie 055;
- odsetki od opóźnionej zapłaty za użytkowanie wieczyste – 5 złotych w paragrafie 092;
- opłata za przekształcenie w 2019 roku – 100 złotych w paragrafie 076;
- organ właściwy zalicza 100 złotych z paragrafu 055 na paragraf 076.
Odsetki w kwocie 5 złotych w paragrafie 092 powinny być nadpłatą należną wpłacającemu opłatę za użytkowanie wieczyste wraz z chwilą wystawienia zaświadczenia o przekształceniu użytkowania wieczystego, gdyż ustawodawca mówi o należności głównej bez odsetek, którą organ właściwy zalicza na paragraf 076 czyli na opłatę za przekształcenie.
O odsetkach milczy.
To tylko jeden artykuł ustawy po zmianie, a tyle zagadnień związanych z księgami rachunkowymi, sprawozdawczością budżetową itd. Kiedy Księgowy poczyta całość zmian, a jest ich kilkanaście ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2019 roku, to zauważy że czeka go całkiem sporo pracy.
Jakby tego było mało, Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 lipca 2019 r. zmienia rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych wprowadza zmiany w klasyfikacji budżetowej.
Nas interesuje głównie zmiana dotycząca rozliczeń opłaty za przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności.
§1.W rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1053, z późn. zm.1)) wprowadza się następujące zmiany:
2)w załączniku nr 3 do rozporządzenia:
e) paragraf „076 Wpływy z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności” otrzymuje brzmienie: „076 Wpływy z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności”
Zwróć uwagę – mówimy o §1 pkt 2 lit.e
Teraz przeczytaj to :
§3. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z mocą od dnia 1 stycznia 2019 r.,
z wyjątkiem:
1) § 1 pkt 1 lit. c, pkt 2 lit. g oraz pkt 3 lit. d i e, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z mocą od dnia 1 kwietnia 2019 r.; Czy tu jest § 1 pkt 2 lit. e?
2) § 1 pkt 1 lit. h tiret pierwsze i trzecie, pkt 2 lit. f i h oraz pkt 3 lit. c oraz i, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z mocą od dnia 1 lipca 2019 r.; Czy tu jest § 1 pkt 2 lit. e?
3) § 1 pkt 1 lit. a, b, d, lit. e tiret pierwsze i lit. g, pkt 2 lit. a, lit. b w zakresie paragrafu 016 oraz lit. c i d, pkt 3 lit. g oraz pkt 4–6, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2020 r. Czy tu jest § 1 pkt 2 lit. e?
No to gdzie jest ten § 1 pkt 2 lit. e ? Może na samym początku § 3 ?!
Czy sprawozdania budżetowa Rb27s oraz Rb27zz sporządzałeś tylko w zakresie paragrafu 076, gdy chodziło o opłatę za przekształcenie użytkowania wieczystego, czy też korciło Cię używać paragrafu 077, gdy taka opłata dotyczyła osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej bez osobowości prawnej?
Zapewne robiłeś przypis i ewentualny wpływ w paragrafie i 076 jak i 077.
To czy teraz nie należy dokonać korekty w zarówno w księgach rachunkowych i sporządzonych na ich podstawie sprawozdaniach budżetowych?
Spuszczam tu litościwą zasłonę milczenia na sprawozdanie Rb-N w części dotyczącej należności długoterminowych, by już nie dolewać oliwy do ognia.