Chcę przedstawić Państwu w jak różny sposób można interpretować przepisy tarczy antykryzysowej w kwestii zwolnienia z ZUS. Na kilku przykładach zaprezentuję różne podejścia do rozumienia art.31zo. Ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw – zwana przeze mnie dalej Tarczą antykryzysową.
Tarcza antykryzysowa:
Art. 31zo. 1. Na wniosek płatnika składek, który na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 ubezpieczonych, zwalnia się z obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, należne za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r., wykazanych w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres, jeżeli był zgłoszony jako płatnik składek przed dniem 1 lutego 2020 r.
- Na wniosek płatnika składek, będącego osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 i 321), zwanej dalej „osobą prowadzącą pozarolniczą działalność”, opłacającego składki wyłącznie na własne ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne, zwalnia się z obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek na jego obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wypadkowe, dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, należne za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r., jeżeli prowadził działalność przed 1 lutego 2020 r. i przychód z tej działalności w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w pierwszym miesiącu, za który jest składany wniosek o zwolnienie z opłacania składek, o którym mowa w art. 31zp ust. 1, nie był wyższy niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r.
A oto jak do ulgi zwolnienia z ZUS podeszło 4 przedsiębiorców oraz Dyrektora Gminnego Ośrodka Kultury.
- Pan X – mikroprzedsiębiorca: zatrudnia 5 pracowników na pełny etat oraz 3 pracowników na ¾ etatu. Pracownicy zostali zgłoszeni do ZUS i na dzień 29 lutego 2020 roku zgłoszonych było 9 osób łącznie z Panem X – właścicielem firmy. Pan X nie ma osób współpracujących. Pan X łącznie zatrudnia 8 osób plus Pan X – łącznie 9 ubezpieczonych.
- Pan Y – mikroprzedsiębiorca: zatrudnia 5 pracowników na pełny etat , 3 studentów do 26 roku życia oraz 2 osoby współpracujące ( żona i pełnoletni syn – nie jest studentem – świadczą pomoc nieodpłatnie). Do ZUS zostało zgłoszonych 7 osób (pracownicy oraz rodzina – żona i syn) i na dzień 29 lutego 2020 roku zgłoszonych było 7 osób. Pan Y „zatrudnia” 8 osób oraz 2 osoby współpracujące.
- Pan Z – mikroprzedsiębiorca: zatrudnia 9 osób przy czym 3 osoby zostały zgłoszone do ZUS w dniu 3 marca 2020 roku (data zatrudnienia 28 luty 2020 roku – dzień powstania obowiązku ubezpieczenia). Łącznie do ZUS jest zgłoszonych 9 osób. Pan Z zatrudnia 9 osób.
- Pan W – mikroprzedsiębiorca: zatrudnia 11 osób z czego 3 osoby zostały zgłoszone do ZUS w dniu 4 marca 2020 roku ( data zatrudnienia 29 luty 2020 rok – dzień powstania obowiązku ubezpieczenia). Na dzień 29 lutego 2020 roku zgłoszonych było 8 osób, ale obowiązkowemu ubezpieczeniu podlegało 11 osób. Pan W zatrudnia 11 osób.
W trakcie prowadzonych rozmów dotyczących możliwości zwolnienia z ZUS każdy z tych Panów uważa, że może skorzystać z takiego zwolnienia i każdy z nich uważa, że ma rację.
Na marginesie podkreślić należy, że żaden z Panów, poza jedynym Panem X, nie podjął tematu czy w puli zgłoszonych do ubezpieczenia („…mniej niż 10 ubezpieczonych”) jest także on sam (tego zagadnienia dotyczy art. 30zo. ust.1 Tarczy antykryzysowej).
Pan A – Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury – zatrudniający łącznie 5 osób też uważa, że może uzyskać ulgę na podstawie art.31zo ust.1. jako że:
– GOK prowadzi działalność gospodarczą (instytucja kultury może prowadzić działalność gospodarczą);
– GOK jest czynnym podatnikiem podatku VAT;
– GOK jest płatnikiem obowiązkowych składek na ubezpieczenia , na dzień 29 lutego 2020 roku ubezpieczonych jest mniej niż 10 ubezpieczonych oraz GOK jest płatnikiem składek od co najmniej 5 lat.
Oto przykład jak przepis może być interpretowany przez przedsiębiorców czy inne osoby odpowiedzialne za kierowanie swoim zakładem pracy (patrz GOK).
Skąd takie interpretacje art. 30zo. Ust.1 i 2 tarczy antykryzysowej ?
Już tłumaczę:
1. użycie słowa „płatnik” w art.30zo ust.1 i tym samym powstanie skrótu myślowego, że każdy kto jest płatnikiem składek może korzystać z ulgi – zwolnienia z ZUS. Takie podejście wspiera art.4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
2. użycie zwrotu „…na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 ubezpieczonych…” co dla niektórych nie jest tym samym co dzień powstania obowiązku podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom.
3. użycie w art.30zo. ust.2 zwrotu o następującej treści „Na wniosek płatnika składek, będącego osobą prowadzącą pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266 i 321), zwanej dalej „osobą prowadzącą pozarolniczą działalność”, opłacającego składki wyłącznie na własne ubezpieczenia…”
oraz co najważniejsze: przedsiębiorca nie musi być specjalistą z zakresu prawa pracy czy ubezpieczeń społecznych.
Natomiast na stronie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej możemy zapoznać się z taką informacją :
„Kto będzie mógł skorzystać ze zwolnienia ze składek ZUS?
Płatnicy składek:
jeśli byli zgłoszeni do ubezpieczeń społecznych jako płatnicy składek przed dniem 1 lutego 2020 r., w tym:
-którzy na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 ubezpieczonych (pracowników i zleceniobiorców wraz z sobą)
-są osobą prowadzącą działalność i opłacającą składki sama za siebie lub osobą współpracującą i przychód z prowadzonej działalności nie przekroczył w lutym 2020 r. 300% przeciętnego wynagrodzenia”
(Link do strony: https://www.gov.pl/web/rodzina/kto-moze-liczyc-na-zwolnienie-ze-skladek-zus-odpowiadamy2 )
Natomiast na stronie Ministerstwa Rozwoju w części dotyczącej tarczy antykryzysowej w kontekście zwolnienia z ZUS są takie zapisy:
Wykonywałeś działalność pozarolniczą przed 1 lutego 2020 r. i opłacałeś składki na własne ubezpieczenie
lub
Byłeś płatnikiem składek przed tą datą i zgłosiłeś do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 osób na dzień 29 lutego 2020 r.
(Link do strony: https://www.gov.pl/web/gov/zwolnienie-ze-skladek-ZUS-na-3-miesiace )
Na stronie ZUS znajdziemy taki przykład:
Przykład
Spółka komandytowa zajmująca się doradztwem ubezpieczeniowym zatrudnia na 29 lutego 2020 r. 3 pracowników oraz 2 osoby na umowę zlecenia. Prowadzi działalność od listopada 2007 r. Złożyła 6 kwietnia 2020 r. e-wniosek o zwolnienie z opłacania składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r. Spółka nie znajdowała się w trudnej sytuacji w dniu 31 grudnia 2019 r. Ma obowiązek składania dokumentów rozliczeniowych do 15 każdego miesiąca za miesiąc ubiegły – dokumenty rozliczeniowe składa zawsze w terminie.
Spółka ma prawo do zwolnienia z opłacania składek za marzec, kwiecień i maj 2020 r., gdyż zgłoszona była jako płatnik składek przed 1 lutego 2020 r. oraz na 29 lutego 2020 r. zgłoszonych miała do ubezpieczeń społecznych 5 osób (mniej niż 10 ubezpieczonych). Zwolnienie z opłacania składek nastąpi dopiero po złożeniu dokumentów rozliczeniowych.
Przykład
Pan Wiesław prowadzi działalność, w ramach której zajmuje się profesjonalnym coachingiem i mentoringiem dla prezesów firm, szczególnie w zakresie publicznych wystąpień. Prowadzi jednoosobowo działalność gospodarczą od marca 2013 r. i opłaca składki wyłącznie na własne ubezpieczenia. Składki opłaca od najniższej podstawy wymiaru składek. W marcu 2020 r. osiągnął przychód w wysokości 20 tys. zł, w kwietniu 2020 r. przychody wyniosły 10 tys. zł. Pan Wiesław nie znajdował się w trudnej sytuacji w dniu 31 grudnia 2019 r. Pan Wiesław 20 czerwca złożył e-wniosek o zwolnienie z opłacania składek za kwiecień i maj 2020 r.
Pan Wiesław ma prawo do zwolnienia z opłacania składek za kwiecień i maj 2020 r., gdyż:
- zgłoszony był jako płatnik składek przed 1 lutego 2020 r.,
- jego przychody w miesiącu kwietniu (pierwszy miesiąc za jaki wnioskuje o zwolnienie z opłacania składek) były niższe od 15 681 zł.
Nie musi składać dokumentów rozliczeniowych gdyż jest zwolniony z obowiązku ich składania – ZUS sporządza dokumenty za płatnika.
(link: https://www.zus.pl/baza-wiedzy/biezace-wyjasnienia-komorek-merytorycznych/firmy/-/publisher/details/1/zwolnienie-z-obowiazku-oplacenia-naleznosci-z-tytulu-skladek-za-marzec-maj-2020-r_/2551396 )
Moja ocena jest taka:
Treść art. 30zo. ust.1 i 2 należy tak interpretować, że nie sprzeciwia się on objęciu zwolnieniem z ZUS każdego płatnika, który zgłosił do ZUS na dzień 29 lutego 2020 roku nie więcej niż 9 ubezpieczonych z tym, że:
– w przypadku mikroprzedsiębiorcy będącego osobą fizyczną (pracodawca) musi spełniać tylko przesłankę liczby ubezpieczonych na dzień 29 lutego 2020 roku by ulga przysługiwała na ZUS od pracowników;
– w przypadku mikroprzedsiębiorcy będącego osobą fizyczną (pracodawca) w celu uzyskania ulgi na ZUS za siebie musi spełniać dwie przesłanki łącznie – liczba ubezpieczonych oraz limit przychodu;
– w przypadku mikroprzedsiębiorcy będącego osobą fizyczną (samozatrudnienie) w celu uzyskania ulgi musi spełniać tylko przesłankę limitu przychodu,
O czym należy bezwzględnie pamiętać?
Każdy starający się o ulgę w zwolnieniu z opłacania składek musi dodatkowo spełnić wymogi przewidziane w Komunikacie Komisji – Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19 (2020/C 91 I/01):
„Pomoc może zostać przyznana przedsiębiorstwom, które nie znajdowały się w trudnej sytuacji – w rozumieniu ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych (Rozporządzenie komisji (UE) NR 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu) – w dniu 31 grudnia 2019 r.; może być ona przyznana przedsiębiorstwom, które nie znajdują się w trudnej sytuacji lub przedsiębiorstwom, które nie znajdowały się w trudnej sytuacji w dniu 31 grudnia 2019 r., ale które później napotkały trudności lub znalazły się w trudnej sytuacji z powodu epidemii COVID-19.”
Rozporządzenie komisji (UE) NR 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Trak w art. 2 pkt 18 zawiera ponadto definicję przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji ekonomicznej, stanowiąc, że jest to przedsiębiorstwo, wobec którego zachodzi co najmniej jedna z poniższych okoliczności:
a) w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (innej niż MŚP, które istnieje od mniej niż trzech lat lub, do celów kwalifikowalności pomocy na finansowanie ryzyka, MŚP w okresie siedmiu lat od daty pierwszej sprzedaży komercyjnej, które kwalifikuje się do inwestycji w zakresie finansowania ryzyka w następstwie przeprowadzenia procedury due diligence przez wybranego pośrednika finansowego), w przypadku gdy ponad połowa jej subskrybowanego kapitału zakładowego została utracona w efekcie zakumulowanych strat. Taka sytuacja ma miejsce, gdy w wyniku odliczenia od rezerw (i wszystkich innych elementów uznawanych za część środków własnych przedsiębiorstwa) zakumulowanych strat powstaje ujemna skumulowana kwota, która przekracza połowę subskrybowanego kapitału zakładowego. Do celów niniejszego przepisu „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” odnosi się w szczególności do rodzajów jednostek podanych w załączniku I do dyrektywy 2013/34/UE (1), a „kapitał zakładowy” obejmuje, w stosownych przypadkach, wszelkie premie emisyjne;
b) w przypadku spółki, w której co najmniej niektórzy członkowie ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za jej zadłużenie (innej niż MŚP, które istnieje od mniej niż trzech lat lub, do celów kwalifikowalności pomocy na finansowanie ryzyka, MŚP w okresie siedmiu lat od daty pierwszej sprzedaży komercyjnej, które kwalifikuje się do inwestycji w zakresie finansowania ryzyka w następstwie przeprowadzenia procedury due diligence przez wybranego pośrednika finansowego), w przypadku gdy ponad połowa jej kapitału wykazanego w sprawozdaniach finansowych tej spółki została utracona w efekcie zakumulowanych strat. Do celów niniejszego przepisu „spółka, w której co najmniej niektórzy członkowie ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za jej zadłużenie” odnosi się w szczególności do rodzajów jednostek wymienionych w załączniku II do dyrektywy 2013/34/UE;
c) w sytuacji gdy przedsiębiorstwo podlega zbiorowemu postępowaniu w związku z niewypłacalnością lub spełnia kryteria na mocy obowiązującego prawa krajowego, by zostać objętym zbiorowym podstępowaniem w związku z niewypłacalnością na wniosek jej wierzycieli;
d) w sytuacji gdy przedsiębiorstwo otrzymało pomoc na ratowanie i nie spłaciło do tej pory pożyczki ani nie zakończyło umowy o gwarancję lub otrzymało pomoc na restrukturyzację i nadal podlega planowi restrukturyzacyjnemu;
e) w przypadku przedsiębiorstwa, które nie jest MŚP, jeśli w ciągu ostatnich dwóch lat:
1) księgowy stosunek kapitału obcego do kapitału własnego tego przedsiębiorstwa przekracza 7,5; oraz
2) wskaźnik relacji pokrycia odsetek do EBITDA tego przedsiębiorstwa wynosi poniżej 1,0.
Dodatkowo uważam, że niefortunnie użyty zwrot „…na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 ubezpieczonych…” należy interpretować tylko i wyłącznie w kontekście podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom na ten właśnie dzień, a nie w znaczeniu technicznego zgłoszenia do ZUS do dnia 29 lutego 2020 roku. Zgłoszenie to tylko realizacja obowiązku wynikającego z podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom.
Na zakończenie zagadka:
Pan Jan jest na emeryturze. Prowadzi działalność gospodarczą. Płaci podatek w formie karty podatkowej. Z Panem Janem współpracują nieodpłatnie członkowie rodziny – 11 osób współpracujących z czego zgłoszonych do ZUS jako osoby współpracujące tylko 5 osób. Pan Jan jest zwolniony z opłacania jakichkolwiek składek za siebie: emerytalna, rentowa, wypadkowa i zdrowotna.
Dodam, że terminy,o których mowa w art.30zo.ust.1 i 2 są spełnione oraz to, że osoby współpracujące(rodzina) mają ten sam meldunek stały co Pan Jan.
Czy Pan Jan na podstawie art.30zo. ust.1 może skorzystać z ulgi na ZUS ? Jeśli tak, to w jakim zakresie?