Skok na kasę j.s.t.?

Dochody na zadaniach zleconych – dochody budżetu państwa, które realizowane są za pośrednictwem j.s.t., mogą generować podatek VAT należny. Taka sytuacja ma miejsce np. w przypadku najmu czy dzierżawy gruntu skarbu państwa.

Jeśli zatem j.s.t (miasto na prawach powiatu czy powiat) udostępni odpłatnie nieruchomość skarbu państwa to będzie zobligowane do naliczenia VAT należny.
J.s.t. ma swój procentowy udział w realizowanych dochodach na zadaniach zleconych. W tym przypadku będzie to 25% udziału w dochodach budżetu państwa. Skoro j.s.t. ma udział 25% w takim dochodzie, to rodzi się pytanie jak ustalić bazową do wyliczenia udziału – czy od kwoty brutto 123,00* zł. (w wariancie brutto rozliczania dochodów budżetowych) czy też od kwoty netto 100,00* zł (w wariancie netto rozliczania dochodów budżetowych)?

*kwota przykładowa dochodu 100,00zł + 23,00 zł VAT na potrzeby artykułu

Gdzie jest problem?

Kluczowym dla zrozumienia problemu jest fakt, że dochody z najmu realizowane bezpośrednio przez państwową jednostkę budżetową są dochodami w kwotach netto. Argumentem jest fakt, że gdyby wykazywać kwoty brutto, to VAT należny byłby w dochodach budżetu państwa wykazywany podwójnie:

1. raz poprzez Rb27 – kwota brutto jako dochód w paragrafie 075
2. drugi raz – VAT jak dochód zrealizowany przez organ podatkowy (fiskus)

Kasowo byłoby to tylko 23,00 zł złote, gdy w „papierach” byłoby 46,00 zł

Natomiast w sytuacji, gdy to j.s.t. generuje dochody na rzecz budżetu państwa z tytułu czynszu za najem, dochód budżetu państwa jest widziany już w kwocie brutto. Pytanie dlaczego?

Widzicie niekonsekwencję tego modelu?

Jak to jest możliwe, że:

1. państwowa jednostka budżetowa z tytułu najmu ma dochód netto dla budżetu państwa – bez VAT
2. j.s.t z tytułu najmu gruntu skarbu państwa ma już wykazać dochód brutto dla budżetu państwa?

Przecież w obu przypadkach mamy dochód budżetu państwa z tą tylko różnicą, że jest on realizowany przez dwa różne podmioty – państwową jednostkę budżetową oraz j.s.t. Zatem zakaz „mnożenia” pieniędzy w budżecie państwa obowiązuje w państwowej jednostce budżetowej, ale już w j.s.t. takie zakazu nie ma.

Jakie są tego konsekwencje?

Konsekwencje są takie, że w przypadku dochodów budżetu państwa realizowanych przez j.s.t. podatek VAT należny jest dochodem budżetu państwa aż dwa razy:

1. poprzez przekazanie pieniędzy do wojewody kwoty brutto w wysokości 92,25 zł*
   *123,00 zł – 30,75 zł (25% udział j.s.t) = 92,25 (dla wojewody),
2. poprzez przekazanie VAT-u należnego do urzędu skarbowego w kwocie 23,00 zł

Budżet państwa otrzymuje kasowo – to jest ważne, że kasowo, a nie tylko na papierze, łącznie:

1. 23,00 zł – VAT należny od j.s.t.
2. 17,25 zł*- VAT należny jak składowa dochodów przekazanych do wojewody
   * 92,25 zł : 1,23 = 75,00 zł (kwota netto),
      92,25 zł – 75,00 = 17,25 zł (kwota VAT)

Ile zostaje w j.s.t.?

Zerknijcie na wyliczenia w tabeli:

ZADANIA ZLECONE – DOCHODY Z VAT

Wniosek końcowy jest tak czytelny, że nie wymaga jakiegokolwiek komentarza, a kwoty zaprezentowane w tabelce oraz rozliczeniach ją poprzedzających mówią same za siebie.
Nawet, gdy j.s.t. wygeneruje podatek naliczony do odliczenia i tak przy wariancie netto wynik dla j.s.t. będzie bardziej korzystny:

Co na to NSA?

Wyrok NSA z dnia 24 lutego 2021 r. I GSK 565/18 stanowi, że:

„Zdaniem WSA podatek VAT nie stanowi dochodu jednostek samorządu terytorialnego. W katalogu źródeł dochodów jednostek samorządu terytorialnego określonym enumeratywnie w art. 4 ust. 1 i art. 5 ust. 1 ustawy z 13 listopada 2013 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 198) podatek ten nie jest wymieniony jako źródło dochodu tych jednostek. Art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2016 r. poz. 710) określa natomiast, że podatek VAT jest dochodem budżetu państwa.

W ocenie WSA teza, iż VAT należny, doliczony do wartości netto sprzedaży opodatkowanej, który stanowi element ceny sprzedaży w momencie wpływu na rachunki dochodów jednostki samorządu terytorialnego nie stanowi jeszcze dochodu budżetu państwa nie znajduje potwierdzenia w cytowanej wyżej treści art. 1 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.”

Kto ma zatem zgodnie z prawem prowadzone rozliczenia dochodów na zadaniach zleconych, gdy mamy VAT związany z takimi dochodami?
Wariant brutto? Kwestionowany w tym orzeczeniu NSA, co świadczy o aprobacie wariantu netto jako poprawnego.
Wariant netto? Wariant, co do którego w wielu opracowaniach odnajdujemy różne schematy księgowe wraz z uzasadnieniem dla jego poprawności, a przecież dość mocno krytykowany, jako sprzeczny z prawem.

Przecież nie mogą oba warianty być poprawne. Kto więc łamie prawo? Miasto na prawach powiatu/powiat stosujący metodę brutto czy ten, który stosuje wariant netto? Wnioski nasuwają się same.

A to nie koniec…

Kolejna sprawa –  wiadomo, że nieruchomość skarbu państwa, którą gospodaruje Starosta/Prezydent może zostać sprzedana przez inny podmiot niż j.s.t.

Zgodnie z art.61 ust.1 ustawy o gospodarce nieruchomościami przedstawicielstwom dyplomatycznym lub urzędom konsularnym państw obcych oraz innym przedstawicielstwom i instytucjom zrównanym z nimi w zakresie przywilejów i immunitetów na podstawie ustaw, umów międzynarodowych lub powszechnie obowiązujących zwyczajów międzynarodowych nieruchomości Skarbu Państwa mogą być, na zasadzie wzajemności, zbywane lub oddawane w użytkowanie, dzierżawę lub najem.

Zgodnie z ust.2 art.61 ustawy o gospodarce nieruchomościami umowy z podmiotami, o których mowa w ust. 1, zawiera minister właściwy do spraw zagranicznych.

Czy w takiej sytuacji j.s.t. nie ma prawa do swych 25% udziału, o którym mowa w art.23 ust.3 ustawy o gospodarce nieruchomościami?

Artykuł 23 ust.3 stanowi, że od wpływów osiąganych ze sprzedaży, opłat z tytułu trwałego zarządu, użytkowania, czynszu dzierżawnego i najmu – nieruchomości Skarbu Państwa, o których mowa w ust. 1, a także od wpływów osiąganych z opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste, oraz od odsetek za nieterminowe wnoszenie tych należności potrąca się 25% środków, które stanowią dochód powiatu, na obszarze którego położone są te nieruchomości.
Tutaj nie ma zapisu, że sprzedającym/wynajmującym/wydzierżawiającym musi być JST. Liczy się sam fakt powstania takiej sytuacji. Zatem udział 25% JST liczymy wariantem netto – przecież wpływ jest bezpośrednio do budżetu państwa? A może jednak wariantem brutto, mimo że wpływ jest bezpośrednio do budżetu państwa?
Minister do spraw zagranicznych powinien podzielić się z właściwą JST i przekazać należny udział w kwocie … no właśnie brutto czy netto?

Należałoby ten bałagan w rozliczeniach dochodów na zadaniach zleconych generujących VAT, wreszcie posprzątać, bo w obecnej sytuacji wiele j.s.t. zwyczajnie na tym traci. No i oczywiście przy okazji ustalić jasne reguły księgowań zadań zleconych na poziomie samorządowej jednostki budżetowej.